Bệnh do vi-rút viêm gan A gây nên và rất dễ lây lan, chủ yếu là qua đường ăn uống hoặc sử dụng chung vật dụng cá nhân với người bệnh. Đây là bệnh phổ biến tại Việt Nam với phần lớn các ca bệnh diễn ra ở lứa tuổi trẻ.

Viêm gan A đặc biệt phổ biến ở các nước đang phát triển nơi điều kiện vệ sinh kém. Tại Việt Nam, bệnh viêm gan A chiếm đến 30–50% số trường hợp bị viêm gan cấp.

Bệnh diễn ra ở mọi lứa tuổi vả rất dễ lây truyền nếu chúng ta rơi vào những trường hợp như:

• Sử dụng thực phẩm, nước uống không đảm bảo vệ sinh.
• Tiếp xúc gần gũi và sử dụng chung những vật dụng cá nhân có chứa chất dịch của người bệnh.
• Sinh sống ở nơi có điều kiện vệ sinh kém.
• Lưu trú ở vùng có dịch bệnh khi cơ thể chưa được miễn dịch.

Thời gian ủ bệnh từ khi nhiễm vi-rút tầm từ 14–28 ngày. Viêm gan do nhiễm vi-rút viêm gan A thường dẫn đến các triệu chứng theo nhiều cấp độ nặng nhẹ, tùy theo cơ địa từng người như: sốt, mệt mỏi, chán ăn, tiêu chảy, nôn mửa, da và tròng trắng mắt chuyển màu vàng…

Trẻ vị thành niên và người lớn thường mang nhiều biểu hiện bệnh hơn trẻ nhỏ dưới 6 tuổi. Bệnh có thể bị tại phát tùy vào chế độ nghỉ ngơi hồi phục của người bệnh.

• Giữ gìn vệ sinh nơi ở sạch sẽ, đặc biệt là nơi ở của bé.
• Rửa tay trước khi ăn hoặc trước khi chuẩn bị đồ ăn cho gia đình.
• Không để bé dùng chung các dụng cụ cá nhân với người khác.
• Đảm bảo ăn chín, uống sôi.
• Không để bé thường xuyên tiếp xúc quá gần gũi với người lạ.

Cách phòng viêm gan A cho bé hiệu quả nhất hiện nay chính là tiêm vắc-xin. Thời gian tiêm được chia làm 2 lần cách nhau tối thiểu là 6 tháng.

Bạn có thể tham khảo thêm thông tin lịch tiêm ngừa tại
Lịch tiêm ngừa cho trẻ em và thanh thiếu niên.

Link đến trang Uốn ván(1)

Viêm não Nhật Bản là một bệnh nhiễm vi-rút cấp tính gây tổn thương hệ thần kinh trung ương, có thể gây bại liệt vĩnh viễn. Bệnh diễn ra quanh năm nhưng cao điểm nhất vào tháng 5–7. Bệnh khởi phát từ chim và lợn mang vi-rút, thông qua vật trung gian là muỗi, khi muỗi đốt người sẽ truyền vi-rút gây bệnh. Bệnh không lây từ người sang người.

Mọi lứa tuổi đều có thể bị nhiễm bệnh và nhóm đối tượng có nguy có cao nhất là trẻ em trong độ tuổi thanh thiếu niên.

Viêm não Nhật Bản gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mọi người, đặc biệt là ở trẻ em và thanh thiếu niên. Bệnh gồm 3 giai đoạn:

• Giai đoạn ủ bệnh: kéo dài từ 5–14 ngày. Trong thời gian này, người bệnh thường không có dấu hiệu rõ ràng và vẫn sinh hoạt bình thường.
• Giai đoạn khởi phát: thường có biểu hiện sốt cao từ 39–40 độ C, diễn biến bệnh nhanh. Các triệu chứng đi kèm thường là rét run, đau đầu, mệt lả, buồn nôn. Đối với trẻ nhỏ, bệnh có thể khởi phát từ 1–2 ngày đầu với các triệu chứng cứng gáy, tăng trương lực cơ, rối loạn sự vận động nhãn cầu, lú lẫn hoặc mất ý thức.
• Giai đoạn toàn phát: các tế bào thần kinh bị phá hủy làm tăng dần các triệu chứng, bé đổ nhiều mồ hôi, da lúc đỏ, lúc tái, rối loạn nhịp thở và tăng tiết trong lòng khí quản, mạch thường nhanh và yếu, có thể gây hôn mê.

Người mắc bệnh có thể diễn tiến thành viêm phế quản, viêm phổi, viêm bể thận bàng quang, viêm tắc tĩnh mạch và rối loạn dinh dưỡng. Nặng hơn, người bệnh, đặc biệt là trẻ nhỏ có thể bị bại liệt nửa người, mất ngôn ngữ, rối loạn phối hợp vận động, suy giảm trí nhớ nghiêm trọng, rối loạn tâm thần…

Ước tính có khoảng 20–30% ca viêm não Nhật Bản sau khi khỏi bệnh chịu những tổn thương về thần kinh, khả năng vận động, nhận thức cũng như mất khả năng giao tiếp.

Mỗi năm có hơn 68.000 ca mắc bệnh viêm não Nhật Bản trên thế giới, trong đó có khoảng 13.600 đến 20.400 ca tử vong.

Cách duy nhất và hiệu quả nhất là tiêm vắc-xin phòng bệnh.

Vắc-xin viêm não Nhật Bản được chỉ định tiêm 3 mũi. Mũi 1 lúc 1 tuổi, mũi 2 cách mũi 1 từ 7–14 ngày, mũi 3 cách mũi 2 khoảng một năm. Cách 3–4 năm tiêm nhắc lại một lần cho đến khi trẻ qua 15 tuổi.

Bạn có thể tham khảo thêm thông tin lịch tiêm ngừa tại
Lịch tiêm ngừa cho trẻ em và thanh thiếu niên.

Tác nhân gây bệnh là vi khuẩn Neisseria meningitidis (hay còn gọi vi khuẩn não mô cầu) và được xếp thứ 6 trong số 10 bệnh truyền nhiễm có tỉ lệ tử vong cao nhất tại Việt Nam.

Bệnh chủ yếu lây truyền từ người sang người thông qua tiếp xúc gần trong thời gian dài hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết nhiễm khuẩn từ mũi và họng. Do đó, một thành viên trong gia đình nhiễm bệnh có nguy cơ cao lây nhiễm sang các thành viên còn lại. Bệnh có khả năng bùng phát thành dịch.

Tất cả mọi người tiếp xúc gần gũi, lâu dài với người mang bệnh đều có nguy cơ bị mắc bệnh, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên.

Đối với trẻ dưới 1 tuổi, bệnh thường gây ra những triệu chứng như: Sốt, bỏ bú, quấy khóc, vật vã, rên, cực kỳ mệt mỏi, không thích bế ẵm, buồn nôn hoặc nôn, tiêu chảy, sợ ánh sáng, lơ mơ, co giật, phát ban thành những chấm đỏ hoặc bị bị xuất huyết dạng bản đồ có bóng nước hoại tử trung tâm.

Khoảng ¼ số người sau khi khỏi bệnh viêm não mô cầu bị ảnh hưởng bởi những biến chứng để lại từ nhẹ đến trầm trọng như: đau đầu, điếc một hoặc hai bên tai, ù tai, nhìn mờ hoặc nhìn đôi (song thị), đau và cứng khớp, suy giảm trí tuệ... thậm chí là tử vong.

Để phòng bệnh, mọi người được khuyến cáo thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, súc miệng, vệ sinh sạch sẽ nơi ở. Bên cạnh đó, tiêm vắc-xin cũng là một cách tối ưu để ngăn chặn sự xâm lấn của vi khuẩn một cách hữu hiệu.

Hiện đã có vắc-xin phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu A+C được chỉ định tiêm cho bé từ 2 tuổi trở lên. Sau mũi tiêm đầu tiên, cứ 2–4 năm thì tiêm nhắc một lần.

Bạn có thể tham khảo thêm thông tin lịch tiêm ngừa tại
Lịch tiêm ngừa cho trẻ em và thanh thiếu niên.

Thương hàn là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Salmonella typhi, gây nhiễm độc toàn thân và tổn thương nặng đến đường tiêu hóa. Bệnh chủ yếu lây qua đường ăn uống và từ người lây sang người. Bệnh thương hàn xuất hiện quanh năm, nhiều nhất là vào mùa hè và diễn ra ở những nơi có điều kiện vệ sinh kém.

Bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường thấy nhiều nhất là ở tuổi tầm từ 15–30 do đây là độ tuổi mà nhiều người có nguy cơ đi làm, sống và lao động trong những nơi có điều kiện vệ sinh bất lợi: uống nước lã, lũ lụt…

Những triệu chứng quan trọng của thương hàn xuất hiện sau từ 7–15 ngày kể từ ngày nhiễm khuẩn như: sốt cao 39–40 độ, vã mồ hôi, đau đầu, mệt mỏi, chán ăn, nhịp tim chậm (dấu hiệu mạch nhiệt phân ly), khoảng 25% có nốt hồng ban trên cơ thể. Người bệnh đau bụng, nôn, táo bón hoặc tiêu chảy, phân đen hoặc có máu. Bụng trướng, gan to, lách hơi to, có dấu hiệu óc ách hố chậu phải.

Tùy theo trường hợp sẽ có biểu hiện thần kinh ở các mức độ khác nhau từ nhức đầu, đến tình trạng bất động, thờ ơ ngoại cảnh, mê sảng hoặc hôn mê.

Người bệnh còn có triệu chứng tiêu chảy, phân màu vàng nâu, mùi rất nặng.

Do nhiều nguyên nhân như nhiễm độc tố do số lượng vi khuẩn, tai biến do kháng sinh mà thương hàn có những biến chứng nguy hiểm khác nhau, tiêu biểu có thể kể đến:

• Xuất huyết tiêu hóa.
• Thủng ruột.
• Loét họng, loét ruột.
• Nhiễm độc cơ tim, gây viêm cơ tim, trụy tim mạch.

Để phòng bệnh, chúng ta phải tự giác nâng cao ý thức trong việc:

• Giữ vệ sinh môi trường sống, kiểm soát nước, chất thải, cống rãnh và khử trùng nguồn nước.
• Thực hiện ăn chín, uống sôi. Rửa tay sạch trước và sau khi ăn uống.
• Vệ sinh tay sạch sẽ sau khi lao động.
• Cách ly bệnh nhân và xử lý các chất thải của bệnh nhân.

Chủ động hơn, chúng ta có thể đến các cơ sở y tế để được tư vấn và tiêm vắc-xin phòng bệnh.

Bạn có thể tham khảo thêm thông tin lịch tiêm ngừa tại
Lịch tiêm ngừa cho trẻ em và thanh thiếu niên.

Là những bệnh truyền nhiễm có khả năng lây lan cao trong cộng đồng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Sởi có thể gây tử vong ở người lớn và trẻ sơ sinh, với tỉ lệ cao hơn ở trẻ nhỏ.⁽¹⁰⁾ Quai bị có thể gây vô sinh, dù hiếm, ở nam giới.⁽¹¹⁾ Rubella có thể gây dị tật cho thai nhi và tăng nguy cơ sẩy thai ở thai phụ.⁽¹²⁾ Tiêm ngừa sởi, quai bị, rubella là phương pháp bảo vệ tốt nhất cho bản thân và gia đình khỏi những bệnh này.

Bạn có thể tham khảo thêm thông tin lịch tiêm ngừa tại
Lịch tiêm ngừa cho trẻ em và thanh thiếu niên.

Nhiễm vi khuẩn phế cầu gây ra các bệnh nặng như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng máu. Sau đó, có thể để lại các biến chứng nặng nề và không hồi phục như điếc, co giật, mù, liệt. Nhiều trường hợp xuất hiện các biến chứng tim nặng sau viêm phổi do phế cầu.⁽¹³⁾

Tiêm vắc-xin là phương pháp hiệu quả để ngăn ngừa nhiễm trùng do phế cầu.

Bạn có thể tham khảo thêm thông tin lịch tiêm ngừa tại
Lịch tiêm ngừa cho trẻ em và thanh thiếu niên.

Thủy đậu là bệnh do vi-rút Herpes Varicella (còn gọi là Varicella Zoster) gây ra, có tính chất lây nhiễm rất cao, chủ yếu lây qua đường nước bọt hoặc tiếp xúc gần với người bệnh.

Bệnh có biểu hiện bên ngoài bằng các mụn nước đỏ, ngứa trên khắp cơ thể, thường là nhẹ, chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn ở những đứa trẻ khỏe mạnh, nhưng có thể gây biến chứng và nhiễm trùng nặng ở trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai, người lớn và người có hệ miễn dịch suy yếu. Đặc biệt người lớn khi bị thủy đậu sẽ có khả năng tử vong cao hơn hoặc gặp những biến chứng nặng hơn so với trẻ nhỏ.⁽¹⁴⁾

Tiêm chủng là biện pháp hữu hiệu nhất để phòng ngừa bệnh thủy đậu. Vắc-xin thuỷ đậu giúp cơ thể tạo kháng thể chống lại vi-rút thủy đậu, có hiệu quả cao và lâu dài cho mọi đối tượng.

Bạn có thể tham khảo thêm thông tin lịch tiêm ngừa tại
Lịch tiêm ngừa cho trẻ em và thanh thiếu niên.

Là một bệnh truyền nhiễm đáng sợ do nhiễm vi-rút dại có trong nước bọt của động vật và lây lan sang cho người, trường hợp phổ biến là bị chó nhiễm bệnh dại cắn. Vi-rút bệnh dại tác động đến hệ thần kinh trung ương, khiến người bệnh có biểu hiện bị kích động như sợ nước, sợ gió, sợ ánh sáng; nặng hơn là bị liệt dẫn tới hôn mê. Nếu không cứu chữa kịp người bệnh sẽ tử vong sau 7-10 ngày.

Tiêm vắc-xin dại là cách chữa và phòng bệnh hiệu quả nhất. Vắc-xin có thể được tiêm trước hay ngay sau khi bị chó mèo cắn, hoặc vết thương bị dính nước bọt của động vật mang vi-rút dại. Vắc-xin dại khá lành tính và thường không gây phản ứng phụ trong suốt quá trình tiêm phòng.⁽¹⁷⁾

Đây là loại vi-rút có thể gây ra những bệnh từ nhẹ đến trầm trọng như sùi mào gà ở phụ nữ và nam giới, ung thư cổ tử cung ở phụ nữ… Vi-rút này có thể lây nhiễm qua đường tình dục và thường không bị phát hiện cho đến khi xuất hiện triệu chứng nghiêm trọng, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.⁽¹⁵⁾

Tất cả mọi người đều có nguy cơ nhiễm bệnh. Hiện nay, một số loại vắc-xin HPV đã được chứng minh là có khả năng ngăn ngừa mụn cóc sinh dục, các tổn thương tiền ung thư cổ tử cung, ngăn chặn HPV gây ung thư ở hậu môn, âm đạo và dương vật… Bạn nên gặp bác sĩ để được tư vấn chủng ngừa HPV sớm từ 9 đến 26 tuổi.⁽¹⁶⁾

Bạn có thể tham khảo thêm thông tin lịch tiêm ngừa tại
Lịch tiêm ngừa cho trẻ em và thanh thiếu niên.